كشور تونس با هزاران كيلومتر ساحل ماسهاي، مقصد بسيار خوبي براي سفر تفريحي خانوادگي به شمار ميرود كه ديدنيهايي تاريخي و طبيعي زيادي را شامل ميشود.
آمفيتئاتر يكي از ويژگيهاي نمادين معماري روم باستان به شمار ميرود كه مشهورترين نمونه آن، كولوسئوم در رم است.
اين آمفي تئاترها در سراسر امپراطوري روم ساخته شدند، بهطوري كه حدود ۲۳۰ نمونه آن هنوز پابرجا هستند.
موقعيت جغرافيايي:
يكي از اين ديدنيهاي جذاب تونس آمفي تئاتر الجم است كه در دويست و ده كيلومتري جنوب تونس، شهر مدرن الجم قرار دارد و در حال حاضر، از پر بازديدترين جاذبههاي اين كشور محسوب ميشود
تاريخچه:
آمفيتئاتر الجم در دوران امپراطوري روم به عنوان محلي براي جنگهاي گلادياتوري استفاده ميشد.
و جزو ميراث جهاني سازمان جهاني يونسكو به ثبت رسيده است
بخش زيرزمين آمفيتئاتر توسط باستانشناسان در سال 1904 ميلادي كشف شد كه به طرز شگفتانگيزي دستنخورده باقيمانده است.
در داخل اتاقها طاقهايي وجود دارد كه از آنها بهعنوان اسكان گلادياتورها و قفسهايي براي حيوانات وحشي استفاده ميكردند.
آمفيتئاتر الجم (Amphitheatre of El Djem) در شهر تونس است كه باشكوهترين بقاياي به جا مانده رومي در كل آفريقا محسوب ميشود و در عين حال در فيلم زيباي گلادياتور نيز خوش درخشيد.
اين ساختمان تاريخي باعظمت در حال حاضر براي برگزاري كنسرتها استفاده ميشود و جشنواره سمفونيك موسيقي تونس نيز در سال ۲۰۱۲ در اين مكان برگزار شد. اين يك مكان ايدهآل براي اجراي موسيقي كلاسيك است.
با توجه به عظمت و شكوه اين سازه ميتوان اينطور استنباط كرد كه امپراطوري روم در زمان ساخت آن، ثروتمند بوده و در صلح و آرامش بسر ميبرده است.
با اينكه تاريخ دقيق ساخت اين محل مشخص نيست، اما طبق برآوردها، ساخت آن در سال ۲۳۸ بعد از ميلاد آغاز شده بود.
در واقع دو آمفي تئاتر در الجم وجود دارد، آمفي تئاتر كوچكتر از شهرت كمتري برخوردار است و حفاظت مناسبي از آن نشده است.
جاذبه اصلي الجم، در ۷٫۲ كيلومتري شمال اين آمفي تئاتر كوچكتر قرار دارد و به آمفي تئاتر الجم مشهور است.
بناي ساختمان:
آمفيتئاتر الجم از بلوكهاي كاملا سنگي و بدون فونداسيون بوده و طبق گفتهها به تقليد از بناي كولوسئوم در رم (ايتاليا)ساخته شده است.
با وجودي كه كولوسئوم عنوان بزرگترين آمفي تئاتر رومي را دارد، اما آمفيتئاتر الجم چيزي از آن كم ندارد.
در اين سازه ۳ طبقه، محور بزرگتر ۱۴۸ متر و محور كوچكترش ۱۲۲ متر است. علاوه بر اين ارتفاع سكوهاي هر رديف به ۳۶ متر ميرسد.
ساختمان فعلي آمفيتئاتر جايگزين ساختمان اصلي كوچكتر با گنجايش ۸۰۰۰ نفر شد. اين سازه با ظرفيت ۳۰۰۰۰ (و طبق برخي برآوردها تا ۶۰۰۰۰ هزار نفر) تماشاگر به عنوان چهارمين آمفيتئاتر بزرگ در دنياي روم به حساب ميآيد.
قوسهايي از جنس كامپوزيت در هر طبقه وجود دارد كه ستونها را به هم وصل ميكند، در هر طبقه ۳۰ قوس وجود داشته كه الان ۶۸ مورد آن به جا مانده است.
راهروي داخلي اين سازه به يك گذرگاه سرپوشيده منتهي ميشود كه در مسير مدور هر طبقه چرخيده و امكان دسترسي به سكوها را ميسر ميكند.
در اين ميدان ميتوان به وضوح شاهد تكنيك ساخت و ساز رومي نظير حفرههاي مثلثي در قطعات سنگ بود. علت حفر اين سوراخها در بالاي هر قطعه سنگ براي اين بوده تا بتوانند بستهاي بلند كردن سنگها را به راحتي در آنها قرار دهند.
سازندگان اين بنا كنار برخي از سوراخها، نمودارهايي رسم كرده بودند كه نحوه انتقال سنگها به مكان مورد نظر را نشان ميداد.
دريچههايي در اين ميدان تعبيه شده كه امكان حمل و نقل حيوانات وحشي از قفسهاي زيرزمين به بالا و بالعكس را فراهم ميكرد.
يك نوار متحرك از مركز ميدان به پايين رفته كه براي بلند كردن سقف زيرزمين بود تا در زماني كه ميدان مورد استفاده نبود، هوا در فضاهاي محصور زيرزمين جريان داشته باشد.
آمفي تئاتر در دوران هاي مختلف:
اين آمفي تئاتر دردوران استيلاي سلطان عثماني به دليل پناه آوردن مردم به آن از دست سلطان عثماني براي فرار از ماليات توپ باران شد كه علت اصلي تخريب آن مي باشد
اين احتمال وجود دارد كه اين سازه هيچگاه تكميل نشده باشد. شهر تيدروس (Thysdrus) در قرن سوم ميلادي بعد از حضور در شورش عليه قدرت سلطنتي رو به زوال رفت.
ماليات بر توليد روغن زيتون باعث بروز آشوب گسترده در سراسر تونس و قتل گماشته سلطنتي شد.
سپس مردم شهر يك پيرمرد محلي ۸۰ ساله را به عنوان امپراطور انتخاب كردند كه حكمراني او ديري نپاييد چراكه چند هفته بعد از رسيدن به قدرت در تونس كشته شد و ماكسيمينوس (Maximinus) جاي او را گرفت.
با به پايان رسيدن شورشها، شهر تيدروس به غارت رفت و هيچگاه به وضعيت سابق خود برنگشت.
با اين حال آمفيتئاتر الجم بعد از سقوط شهر تيدروس و امپراتوري روم آسيبي نديد. در قرن پنجم ميلادي و همينطور در جريان جنگ بين جناحهاي مختلف عرب در قرن هفتم ميلادي به عنوان قلعه نظامي مورد استفاده قرار گرفت.
اين محل به صورت يك سازه كامل باقي ماند تا اينكه سنگهاي آن براي ساخت روستاي مدرن الجم در قرن هفدهم به غارت رفت.
در طول جنگ جهاني دوم آمفيتئاتر به عنوان پناهگاهي براي سربازان آلماني استفاده ميشد و حمله انگليسيها خسارت بيشتري به آن وارد كرد.
با اين وجود هنوز بافت اصلي خود را حفظ كرده، به طوريكه در يك طرف آن ميتوان سه طبقه اين بنا با راهرو و پله را مشاهده كرد.
بخش هاي ديدني ديگر:
بازديدكنندگان ميتوانند از موزه باستانشناسي الجم نيز ديدن كنند كه شامل اشياي رومي نظير چراغهاي روغني، سكهها و… و موزاييكهاي زيبا با طرحهاي هندسي و گياهان و حيوانات است.
البته برخي از اين موزاييكها همچنان در سازه اصلي آمفي تئاتر قرار دارند.
در فاصله سالهاي ۱۹۷۴ تا ۱۹۸۰ بازسازي و نيمي از سكوهاي آن مرمت شد و امكاني را فراهم كرد تا مردم مجدداً از وقايع آمفي تئاتر لذت ببرند.